‘Het dashboard heeft al 200.000 kijkers per dag’, met zichtbare trots sprak minister Hugo de Jonge tijdens het Kamerdebat afgelopen woensdag over zijn ‘Dashboard Coronavirus’. Met het dashboard kiest het kabinet voor sturen op basis van metingen en resultaten. Dit wordt in de systeemtheorie ook wel feedback control genoemd. De snelheid van meting en het zo dicht mogelijk meten bij de bron is hierbij van essentieel belang. Vooral bij grotere onzekerheden en serieuze gevolgen, zoals bij Covid-19, is dit type aansturing de enige optie.
Het dashboard stelt ons in staat om niet alleen de achteruitkijkspiegel te gebruiken, maar ook realtime opzij te kunnen kijken. Een bredere blik met snellere feedback. Niet onbelangrijk in tijden van crises.
Dashboard voor warmtetransitie
Hopelijk smaakt de keuze voor feedback control naar meer bij het kabinet. Er zijn namelijk meer complexe vraagstukken met grote onzekerheden en serieuze gevolgen. Eén daarvan is de energietransitie en specifiek de warmtetransitie in de gebouwde omgeving. Zo stuurde de Algemene Rekenkamer voor het zomerreces een vernietigend rapport over het Programma Aardgasvrije Wijken naar de Tweede Kamer. Volgens de Algemene Rekenkamer is het volstrekt onduidelijk welke doelen minister Ollongren van Binnenlandse Zaken met het progamma nastreeft.
De rekenmeesters concluderen dat bij dit kostbare beleidsprogramma (435 miljoen euro) sprake is van ‘Geld zoekt plan’ en een evaluatie zou zo snel mogelijk plaats moeten vinden.
Testen. Testen. Testen.
Het is te makkelijk om de ambtenaren van minister Ollongren de schuld te geven van dit project. Zij zijn waarschijnlijk niet verantwoordelijk voor de weeffout in het programma, maar die is er wel degelijk. Door te beginnen met de eindoplossing en onzekere modellen op bestaande situaties toe te passen, koos het Kabinet voor het verkeerde systeemmodel. Als fabrikant van verwarmingstoestellen en regelapparatuur weten wij dat het gedrag van systemen en bewoners in de praktijk altijd afwijkt van aannames en rekenmodellen. Voordat een product op de markt komt, moet het daarom uitgebreid getest en gemeten worden. In verschillende opstellingen en in de werkelijke gebruikssituatie. Testen, testen, testen. Waar hebben we dat eerder gehoord?
Personal feedback: De energierekening
Voor de energietransitie van de gebouwde omgeving moet ook een dashboard ontwikkeld worden. Voor iedere wijk en iedere buurt, zodat de complete situatie kan worden overzien. Dat is de beste manier om volledig transparant, samen met bewoners, de transitie te realiseren. Zij moeten precies kunnen zien wat er gebeurt als ze hun dak isoleren of een hybride warmtepomp installeren. Niet op basis van modellen, maar op basis van de feedback die hen in de portemonnee raakt: hun eigen energierekening. Liefst niet op basis van de jaarlijkse energienota, maar real time, met directe feedback. De huidige generatie verwarmingssystemen is prima in staat het energieverbruik direct te meten en aan de eindgebruiker te presenteren. Meten is weten. Bij het bestrijden van een pandemie, maar zeker ook bij de energietransitie.
Peter Cool – Technisch directeur Intergas
Zie ook het artikel in NRC https://www.nrc.nl/nieuws/2020/08/18/wanneer-komt-het-dashboard-voor-de-energietransitie-a4009095